Máy bay phản lực có khả năng cất cánh tự động

Vào cuối năm 1965, tại sân bay London Heathrow, một chuyến bay thương mại từ Paris đã ghi dấu ấn lịch sử khi trở thành chuyến bay đầu tiên hạ cánh tự động. Chiếc máy bay Trident 1C do BEA (sau này là British Airways) khai thác, được trang bị hệ thống “autoland”, một phần mở rộng của hệ thống lái tự động giúp điều hướng máy bay mà không cần điều khiển thủ công.

Ngày nay, hầu hết máy bay thương mại đều sử dụng hệ thống hạ cánh tự động, tăng cường an toàn trong điều kiện thời tiết xấu hoặc tầm nhìn hạn chế. Gần 60 năm sau, Embraer nhà sản xuất máy bay lớn thứ ba thế giới đến từ Brazil, đang phát triển công nghệ tương tự, nhưng cho quá trình cất cánh. Hệ thống này, mang tên “E2 Enhanced Take Off System” được thiết kế để giảm khối lượng công việc của phi công, đồng thời cải thiện tầm bay và trọng lượng cất cánh.

Ông Patrice London, Kỹ sư chính về hiệu suất tại Embraer cho biết: “Hệ thống này hoạt động tốt hơn cả phi công.” Ông nhấn mạnh rằng khi thực hiện 1.000 lần cất cánh, kết quả sẽ luôn giống nhau, giúp đảm bảo tính nhất quán. Embraer đã bắt đầu thử nghiệm bay và dự kiến sẽ được phê duyệt bởi các cơ quan hàng không vào năm 2025, trước khi triển khai tại một số sân bay nhất định”.

Nhà sản xuất này đã tận dụng những khó khăn gần đây của Boeing để gia tăng thị phần và hiện đang dẫn đầu trong lĩnh vực máy bay thương mại với sức chứa tối đa 150 hành khách. Embraer đã bàn giao gần 1.700 máy bay từ dòng E-Jet, được giới thiệu từ năm 2004. Đầu năm nay, American Airlines đã đặt hàng 90 chiếc E175 với kế hoạch chuyển đổi toàn bộ đội bay khu vực sang máy bay của Embraer trước năm 2030.

Buồng lái của máy bay Embraer E195-E2, quy trình cất cánh tự động về cơ bản giống với cất cánh thông thường, ngoại trừ việc phi công không kéo cần điều khiển, vì máy bay sẽ tự động. Ảnh: Getty

Năm 2018, Embraer đã nâng cấp các mẫu máy bay E-Jet với động cơ, cánh và hệ thống điện tử mới, gọi là E2. Hai biến thể E-190-E2 và E-195-E2 hiện đang hoạt động, có sức chứa lên đến khoảng 140 hành khách và cạnh tranh trực tiếp với Airbus A220. Hiện tại, đã có hơn 120 chiếc E2 được giao cho các hãng hàng không, với các tên tuổi lớn như Porter Airlines (Canada), Azul (Brazil) và KLM Cityhopper (Hà Lan). Embraer hiện có đơn đặt hàng khoảng 200 chiếc nữa.

Hệ thống cất cánh tự động mới sẽ được áp dụng trên các máy bay E2. Luís Carlos Affonso, Phó chủ tịch cấp cao về kỹ thuật tại Embraer, chia sẻ rằng việc đào tạo cho phi công sẽ đơn giản hơn vì quy trình không thay đổi nhiều. Trong quá trình cất cánh tự động, phi công vẫn giữ tay trên yoke, nhưng máy bay sẽ tự động thực hiện việc quay đầu. Khi máy bay đạt độ cao 200 feet (khoảng 60 mét), hệ thống sẽ chuyển trở lại chế độ lái tự động thông thường.

Hệ thống này cho phép máy bay cất cánh sớm hơn và sử dụng ít đường băng hơn. Khoảng cách cất cánh được tính từ lúc nhả phanh cho đến khi máy bay đạt độ cao 35 feet (10 mét) sẽ được rút ngắn, giúp tiết kiệm tài nguyên và thời gian. Đặc biệt, hệ thống này cho phép cất cánh với góc dốc lớn hơn mà không lo gặp phải tình trạng chạm đuôi, một rủi ro thường gặp khi phi công điều khiển.

Ông Affonso cho biết hệ thống này không chỉ giúp tăng cường an toàn mà còn mở ra khả năng tăng trọng lượng cất cánh, nghĩa là máy bay có thể chở nhiều hành khách hơn hoặc bay xa hơn, lên đến 350 hải lý. Điều này mở rộng các điểm đến mà trước đây không thể với sự kết hợp của sân bay và máy bay hiện có.

Nhà sản xuất máy bay Brazil có kế hoạch giới thiệu hệ thống cất cánh tự động mới trên máy bay này vào năm 2025. Ảnh: Getty

Embraer dự định giới thiệu hệ thống này tại ba sân bay: London City (Anh), Florence (Ý) và Santos Dumont (Brazil), và bên cạnh đó cũng nhận được sự quan tâm từ nhiều sân bay khác. Trong trường hợp khẩn cấp, hệ thống sẽ hoạt động giống như chế độ lái tự động thông thường, phát tín hiệu báo động và chuyển quyền kiểm soát trở lại cho phi công. Ông Affonso đã thử nghiệm hệ thống trong các tình huống khẩn cấp, như khi mất động cơ, và nhận thấy rằng việc giảm khối lượng công việc giúp tăng cường độ an toàn.

Tuy nhiên, Affonso khẳng định rằng công nghệ này không phải là bước đầu tiên hướng tới tự động hóa hoàn toàn hay loại bỏ phi công. Ông nhấn mạnh rằng hệ thống chỉ hỗ trợ một giai đoạn trong quá trình bay và phi công vẫn là người kiểm soát chính.

Theo Gary Crichlow, nhà phân tích hàng không tại Aviation News Limited, hiện vẫn còn quá sớm để đánh giá xem các lợi ích mà Embraer tuyên bố sẽ hoạt động như thế nào trong thực tế. Ông cho rằng việc cho phép hệ thống tự động chọn và thực hiện hồ sơ cất cánh tối ưu là một bước tiến, nhưng chưa đến mức tạo ra sự cách mạng trong lĩnh vực hàng không. Thời gian sẽ trả lời cho câu hỏi về tính khả thi và hiệu quả thực tế của hệ thống này.

Có thể bạn quan tâm:

Máy bay phản lực tư nhân đang tăng vọt ở Dubai

Nguồn CNN