Hết bầy đàn, sang chuyên nghiệp

Chỉ số VN-Index đã tăng trưởng ấn tượng trong 8 tháng đầu năm nay với mức tăng hơn 13,63% nhờ nền kinh tế Việt Nam phát đi nhiều tín hiệu tích cực, từ tăng trưởng GDP ổn định đến việc kiểm soát lạm phát và sự điều chỉnh chính sách tiền tệ hợp lý từ Ngân hàng Nhà nước. Tuy nhiên, sự bứt phá này đã bị lu mờ bởi diễn biến vượt trội của nhiều quỹ mở với tỉ suất lợi nhuận vượt xa VN-Index, phản ánh sự linh hoạt và chiến lược đầu tư tinh tế của các nhà quản lý quỹ.

Quỹ mở thắng VN-Index 

Thống kê từ Fmarket cho thấy, Quỹ Đầu tư Cổ phiếu Kinh tế hiện đại VinaCapital (VMEEF) đang dẫn đầu tỉ suất sinh lời ngành quỹ với 32,84% lũy kế 8 tháng đầu năm 2024. Quỹ  Đầu tư Lợi thế cạnh tranh bền vững SSI (SSI-SCA) cũng theo sát quán quân VMEEF với 29,7%. Các quỹ còn lại trong Top 10 cũng có mức sinh lời trên 20%.

Đặc điểm chung của các quỹ đầu tư này là đều có sự phân bổ lớn vào các cổ phiếu đầu ngành. Trong đó, ngành ngân hàng, công nghệ thông tin, bất động sản, xây dựng và bán lẻ là những nhóm ngành chiếm tỉ trọng cao nhất trong danh mục đầu tư của quỹ, đặc biệt là nhóm ngành ngân hàng khi luôn chiếm tỉ trọng Top đầu trong danh mục của quỹ đầu tư.

Là tổ chức có nhiều đại diện trong Top 10 lợi nhuận ngành quỹ, bà Nguyễn Hoài Thu, CFA, Tổng Giám đốc Khối Đầu tư Chứng khoán, VinaCapital, cho biết thị trường chứng khoán luôn có những biến động cũng như sự phân hóa trong kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết. Vì vậy, việc chọn lọc kỹ càng doanh nghiệp để đầu tư cùng với việc xây dựng được một danh mục tối ưu giữa lợi nhuận và rủi ro chính là yếu tố then chốt để các quỹ của VinaCapital đạt được hiệu suất cao. Việc chọn lọc công ty vào danh mục cũng phải phù hợp với chiến lược của từng quỹ.

“Khi lựa chọn công ty để đầu tư, chúng tôi đặc biệt chú trọng đánh giá chất lượng của ban điều hành. Ban điều hành của những doanh nghiệp mà chúng tôi đầu tư vào là những người có tầm nhìn chiến lược, có khả năng mang lại tăng trưởng cho doanh nghiệp trong nhiều năm liên tục và hơn hết là những người có trách nhiệm với lợi ích của cổ đông. Chúng tôi cũng thường xuyên làm việc với các chuyên gia kinh tế, các chuyên gia trong mỗi ngành cũng như gặp gỡ doanh nghiệp để có thể đưa ra dự báo chính xác về kinh tế vĩ mô cũng như triển vọng kinh doanh của từng doanh nghiệp và tìm kiếm ý tưởng đầu tư mới”, bà Thu chia sẻ với NCĐT. 

Không chỉ trong ngắn hạn, dữ liệu từ Fmarket cũng cho thấy, lợi nhuận bình quân hằng năm trong 3 năm gần nhất của các quỹ đầu tư cũng rất hấp dẫn, dao động từ 8,19-10,35% đối với các quỹ cổ phiếu. Trong đó, dẫn đầu là SSI-SCA và Quỹ Đầu tư Cổ phiếu triển vọng Bảo Việt (BVPF). Các quỹ trái phiếu cũng có mức sinh lời trong khoảng 8% bình quân trong 3 năm qua. Đây đều là những mức sinh lời khá hấp dẫn so với các kênh đầu tư khác. 

Dư địa lớn của ngành quỹ 

Việt Nam có hơn 8 triệu tài khoản là của nhà đầu tư cá nhân, nhưng chỉ có khoảng hơn 3% nhà đầu tư đã đầu tư thông qua các quỹ. Điều này cho thấy tiềm năng của ngành quỹ còn rất lớn khi thị trường dần hướng đến sự chuyên môn hóa và các nhà đầu tư tổ chức cũng đang ngày càng cho thấy những lợi thế vượt trội. 

Dưới góc nhìn của nhà quản lý quỹ, ông Lu Hui Hung, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Quản lý Quỹ Phú Hưng, cho rằng nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm thường dễ bị tác động bởi các thông tin chưa được kiểm chứng hoặc ảnh hưởng từ thiên kiến mang tính cá nhân như quá tự tin, tâm lý “đám đông”, sợ “lỗ”, lạc quan hoặc bi quan quá mức… khi đưa ra quyết định đầu tư thay vì cần thời gian nghiên cứu cẩn trọng. Trong khi đó, các quỹ đầu tư luôn có đội ngũ chuyên gia có kiến thức chuyên sâu về thị trường, có thể giúp nhà đầu tư vượt qua được những cạm bẫy trên để xác định xu hướng thị trường và nắm bắt cơ hội đầu tư hiệu quả hơn. Đây là điểm mấu chốt giúp các quỹ đầu tư có khả năng kịp thời ứng phó với sự không chắc chắn của thị trường.

“Nguyên tắc trong đầu tư là không nên bỏ hết trứng vào một giỏ. Đa dạng hóa danh mục là chiến lược đầu tư thường được các quỹ lựa chọn nhằm giảm thiểu các rủi ro đặc trưng, đồng thời tăng khả năng sinh lời bền vững”, ông Lu Hui Hung nói thêm. 

Trên thực tế, trong đầu tư, con người thường mắc sai lầm do yếu tố tâm lý, dẫn đến những quyết định sai lệch trên thị trường. Theo lý thuyết tài chính hành vi (behavioral finance), quyết định đầu tư không chỉ dựa trên logic hay thông tin mà phần lớn (80%) bị chi phối bởi tâm lý con người. Điều này có nghĩa là cảm xúc như sợ hãi, tham lam, quá tự tin hay hoài nghi thường ảnh hưởng đến quyết định đầu tư, khiến thị trường không luôn hoạt động một cách hoàn hảo hay hợp lý.

Với những nhà đầu tư không chuyên và thường bị chi phối bởi tâm lý, việc đầu tư thông qua các nhà đầu tư chuyên nghiệp như quỹ đầu tư hay quỹ chỉ số cũng là một lựa chọn. Tuy nhiên, việc “chọn mặt gửi vàng” quỹ đầu tư nào là điều mà nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ càng, từ uy tín, tỉ suất lợi nhuận đến các loại phí khi đầu tư thông qua quỹ. Bởi lẽ, trên thị trường vẫn tồn tại nhiều quỹ hoạt động chưa hiệu quả, mức sinh lời thấp hơn so với mặt bằng chung của thị trường; nếu trong trường hợp này, nhà đầu tư có thể lỗ nhiều hơn do phải chi trả các chi phí khi đầu tư qua quỹ.